Trans yağ ve sağlığa olumsuz etkileri ile ilgili farkındalık oluşturmak amacıyla; Türk Kardiyoloji Derneği ve Sağlığa Evet Derneği işbirliği ile başlatılan “Trans Yağ Projesi” kapsamında basın toplantısı düzenlendi. Gıdalardan kaldırılması için Dünya Sağlık Örgütü’nün de (WHO) eylem planı geliştirdiği trans yağların sağlığa zararları hakkında bilgiler aktaran uzmanlar, trans yağ kullanımının engellenmesiyle yılda yaklaşık 500 bin kişinin yaşamının kurtulabileceğini belirttiler.
TRANS YAĞLARIN TOPLUM SAĞLIĞINA ETKİSİ
Basın toplantısında konuşan Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı trans yağların dünya da her yıl yarım milyon kişinin ölümüne neden olduğunu belirterek alışılmış, kabul görmüş bir tüketim ürünü olan trans yağların hastalık yapıcı etkileri konusunda farkındalık yaratmak için çalıştıklarını belirtti. Basın toplantısında trans yağların hangi ürünlerde bulunduğunu anlatan Doç. Dr. Öner Özdoğan, “Yapay olarak elde edilen diğer bir adıyla hidrojenize yağlar; margarin, pasta, kurabiye, kraker, kızartılmış yiyecekler, salata sosları, çorbalar, bulyon tabletleri ve şekerlemelerde bulunabiliyor. Özellikle kızartma yağlarının tekrar tekrar kullanılmaları ile trans yağ içeriği artıyor. Fastfoodları tüketen özellikle çocuklar ve gençler oluyor. Örneğin orta boy bir patates kızartması 8 gram trans yağ içeriyor. Trans yağların toplum sağlığına etkisi oldukça önemli. Kardiyovasküler hastalıklara (KVH) yakalanma riski yüzde 25 artış göstermiştir. Alınan her gram ile KVH riski yüzde 5 artıyor.” dedi.
TRANS YAĞLAR BİRÇOK HASTALIĞA DAVETİYE ÇIKARIYOR
Trans yağların sağlığa etkileri hakkına bilgi veren Prof. Dr. Nurcan Arat, “Trans yağ ile beslenme kadın erkek fark etmeksizin kalp hastalığı riskini artırıyor. Bunun dışında; tip 2 diyabet gelişimi, insülin direnci, metabolik sendrom, kilo alımı, bazı kanserler, gebelik süresinin kısalması, preeklampsi riski, bebeklerde görme ve santral sinir sistemi gelişimi problemi, çocuklarda alerjik hastalıklar, cinsel işlevler üzerine olumsuz etki, sinir sistemi ve bilişsel fonksiyonlarda bozukluklar gibi sorunlara da yol açabiliyor. Diyetle alınan yağ alımının Alzheimer hastalığı riskini arttırdığını gösteren çalışmalar da bulunuyor.” şeklinde belirtti.
KALP HASTALIKLARI HER YIL YÜZDE 3 ARTIYOR
Doç. Dr. Ayça Boyacı, “1990 yılında 20 yaş üzeri kişilerde yapılan araştırma ile 1 milyon 860 bin kalp hastalığı saptanırken; 2008 yılında yapılan araştırma 35 yaş üzeri 3 milyon 100 bin kişinin kalp hastalığı olduğunu gösteriyor. 2016 yılında bu sayı 3 milyon 400 bin olarak belirleniyor. Görüyoruz ki kalp hastalıkları açısından çok önemli bir artış var ve bu sayının 2035 yılında 5 milyon 400 bin olacağı tahmin ediliyor. Koroner kalp hastalığı nüfus artışı ve nüfusun yaşlanmasından bağımsız, hayat tarzındaki değişikliklere bağlı olarak yılda ortalama yüzde 3 oranında artıyor.” dedi. Basın toplantısında konuşan Prof. Dr. Pınar Ay, “Dünyada her üç ölümden biri kalp damar hastalıklarına bağlı olarak oluşuyor. Trans yağlarla ilişkili ölümler en fazla düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor. Mayıs 2018’de WHO tarafından, 2023 yılına kadar trans yağların eliminasyonu amacıyla “REPLACE –YERİNE KOY” isimli bir yol haritası önerdi. Bu kapsamda endüstriyel olarak üretilen trans yağların eliminasyonu için gerekli destek verilecek ve trans yağların yerine sağlıklı yağların kullanımını desteklenecek.” diye vurguladı.
PEKİ NASIL BESLENMELİ?
- Meyve, sebze, tam tahıl, beyaz et, düşük yağlı süt ürünleri yiyin.
- Kırmızı et, şekerli gıdalar ve içecekleri kısıtlayın.
- Hidrojenize edilmemiş bitkisel yağlar (ayçiçek, zeytinyağı) kullanın.
- İşlenmiş gıda tüketiminde hidrojenize olmamış yağ seçildiğine dikkat edin.
- Yağların etiketinde “trans yağ yoktur” yazısını arayın.
- Bisküvi, kurabiye, pasta, kek, unlu mamuller trans yağ içerir, dikkatli tüketin.
- Kızartılmış ticari gıdalardan kaçının, trans yağ içerme olasılıkları yüksektir.
