Halk arasında karaciğer iltihabı olarak da bilinen hepatit, pek çok farklı nedene bağlı oluşan bir karaciğer hastalığıdır.
Dünyada her yıl 1 milyonu aşkın kişinin hayatını kaybetmesine neden olan hepatite farkındalık yaratmak amaçlı ise her yıl 28 Temmuz’da ‘Dünya Hepatit Günü’ kapsamında etkinlikler düzenlenir.
Bu tarihin seçilmiş olmasının nedeni hepatit B virüsünü bulan ve virüs için tanı testi ile aşı geliştiren Nobel ödüllü Dr. Baruch Blumberg’in doğum günü olmasıdır.
HEPATİT BELİRTİLERİ
Türkiye’de 18 yaşına gelen gençlerin yüzde 90’ına yakını fark etmese de hafif semptomlarla veya hiçbir belirti göstermeden hepatit A geçirir. Çocukların büyük kısmında herhangi bir bulguya neden olmayan bu virüs, bazı yetişkin bireylerde ise sarılık olarak ortaya çıkar. Eklem ağrısı, yüksek ateş gibi ciddi belirtilerin de görülebildiği hepatitin belirtileri ise şu şekildedir:
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Karın ağrısı
- Bulantı
- Cilt ve göz renginde sararma
- İdrar renginde koyulaşma
HEPATİT A,B,C,D,E
Tedavisi gerçekleştirilmediğinde karaciğer yetmezliği, siroz gibi ciddi hastalıklara neden olan hepatitin virale neden olanları virüsün A, B, C, D, ve E tipleridir. Bu virüslerden kronik karaciğer hastalıklarına ise B, C ve D tipleri neden olmaktadır. Virüslerin bulaş yolları şöyledir:
Hepatit A: Genellikle çocukluk çağında hafif semptomlarla geçirilse de yetişkinler için tehlikeli olabilir. Bunun nedeni erişkinlik döneminde hastalığın ağır seyretmesi ve şiddetli karaciğer hastalıklarına yol açabilmesidir. Özellikle olumsuz hijyenik koşullardan kaynaklanan hastalıkta, kirli su ve besinler hepatit A salgınına yol açabilir.
Hepatit B /Hepatit C: Hepatitin en tehlikeli ve kalıcı hasarlara yol açabilen virüs tipidir. Uzun dönemde kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanserine neden olabilen hepatit B ve C virüsleri, dünya genelindeki hepatit hastalarının da büyük kısmını kapsar. Bulaş, sterilize edilmeyen cerrahi malzemelerin kullanımı, kan ve kan ürünleri transfüzyonu, kişisel ürünlerin paylaşımı, sterilize edilmeyen iğne ile yapılan dövme, deldirme ve akupunktur işlemleri, korunmasız cinsel ilişki, aile içi virüs taşıyıcılarla temas ve doğum sırası ile sonrasında anne-bebek temas ile olur. Virüse karşı en etkili korunma yolu ise aşıdır.
Hepatit D: Hepatit D virüsü, yalnızca HBV enfekte olan kişilerde hastalığa yol açan bir virüs tipidir ve bu kişilerin hastalığının ağır ve hızlı seyretmesine neden olabilmektedir. Kas-damar içi enjeksiyon ve kan ve kan ürünleri teması ile bulaşan bu virüs ayrıca deri, mukoza ve cinsel ilişki gibi yollarla da bulaş riski taşımaktadır.
Hepatit E: Hayvanlarda bulunan hepatit E virüsü, akut enfeksiyona yol açtığı için son derece tehlikelidir. Yetişkinlerde çok daha sık görülen bu virüsün özellikle gebelik dönemindeki anne adayları için riski büyüktür. Gebeliğin son 3 ayında düşük, erken doğum, karaciğer yetmezliği ve ölüm riski bulunduran HEV virüsü temizlenmemiş gıda, su tüketimi ve dışkı teması ile bulaşır.
HEPATİT A VE HEPATİT B AŞISI
Hepatit A aşısı, Türkiye’de 18 ve 24’üncü aylarda risk grubundaki kişilere en az 6 ay ile 2 ayrı doz halinde, hepatit B aşısı ise ilk dozu doğumda, 2 ve 3’üncü dozları 1 ve 6 aylıkken uygulanmaktadır. Hepatit B aşısı ayrıca risk grubunda yer alan kişilere ise 0, 1 ve 6 ay takvimi ile 3 farklı doz şeklinde uygulanmaktadır.
