İdrar Kaçırma (Üriner inkontinans) Nedir?
Üriner inkontinans, insanlarda sosyal ve hijyenik problemlere sebep olan, objektif olarak gösterilebilen istemsiz idrar kaçırmadır. Üriner inkontinans, özellikle 30 yaş üstü kadınların %30-40’nı etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Toplumda sık görülmesi sonucu, neredeyse normal yaşamın bir parçası olarak algılanmaktadır.
Üriner İnkontinans belirtileri nedir ve kimlerde daha sık görülür ?
Öncelikle kadınlarda daha sık görüldüğünü belirtelim. Şiddeti değişkenlik göstermekle beraber, öksürme, gülme yada karın içi basınç arttığında damla damla idrar kaçırma yani stres inkontinans olabileceği gibi, aniden idrar yapma hissi ile tuvalete yetişememe ve idrar kaçırma şeklinde ortaya çıkabilir. Bazen her iki tip idrar kaçırma kombine olabilir. Üriner inkontinans gelişiminde yaş, doğum sayısı, şişmanlık, sigara kullanımı, kronik öksürük, kabızlık, rahim sarkması ve menopoz gibi risk faktörleri rol oynar. Erkeklerde ise en sık prostat cerrahisinden sonra görülür, radyasyon tedavisi ve nörolojik hastalıklardan kaynaklanan sfinkter disfonksiyonu da diğer sebepler arasındadır.
Üriner İnkontinansın Tiplerini biraz daha açabilir misiniz ?
Elbette, stres inkontinansı dediğimiz tip; öksürme, hapşırma, aniden ayağa kalkma, gülme, ağır bir şey kaldırma gibi ani karın içi basınç arttığı durumlarda damla damla veya daha fazla idrar kaçırma olarak tanımlanır. Stres inkontinans, mesane ve üretrada kapakçıkların yetersizliği veya zayıflığı sonucu görülür. En önemli risk faktörü gebelik , doğum ve menapozdur. Diğer bir tip “Urge İnkontinans”; aniden gelen idrar yapma hissi ile idrarın kaçırılması olarak tanımlanır. Mesanede aniden ortaya çıkan istemsiz kasılmalar neticesinde ortaya çıkar ve kişi tuvalete yetişemeden idrar kaçırma oluşur. Bu tip inkontinansın yarattığı sıkıntı ile, geceleri de dahil olmak üzere çok sık tuvalete gider. Urge inkontinans sebepleri arasında; idrar yolları enfeksiyonları, mesane irritasyonu yapan maddeler, barsak problemleri, Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, inme ve Multipl skleroz gibi hastalıklar sayılabilir. Urge inkontinansa, sebep olan bir hastalık yoksa, hiperaktif mesane sendromu olarak da adlandırılmaktadır. Üçüncü bir tip, taşma inkontinası dediğimiz tip. Mesane duyularının algılanamaması söz konusudur. Mesane dolu olmasına rağmen his kaybı nedeniyle idrar yapma hissi olmaz ve mesane kapasitesini aşan hacimlerde idrar depolandığında taşma şeklinde idrar kaçırma görülür. Bu tip inkontinans, mesane yaralanmaları, üretra tıkanıklığı veya sinirlerde hasara neden olan diyabet, omurilik zedelenmeleri yada multipl skleroz gibi hastalıklarda görülür. Son olarak Mix inkontinans ise hem stres hem de urge inkontinas şeklinde olması durumunda adlandırdığımız bir tür.
Bu hastalığın tedavisi ile ilgili nasıl bir yol izleniyor ?
Öncelikle hastalar doktor muayenelerinde idrar kaçırma ile ilgili şikayetlerini sıkılmadan bildirilmelidir. Çünkü bu durum utanılması gereken bir durum ya da normal yaşamın bir parçası değildir. Doğru bir tedavi için öncelikle tanıyı doğru koymamız gerekmektedir. Üriner inkontinans tanısında en önemli faktör hastanın hikayesidir. İnkontinansın ne zaman başladığı, ne şiddet ve sıklıkta olduğu, yaşam kalitesine etkisi, kişinin hikayesinden inkontinansın tipi ve şiddeti tespit edilebilir. Hikaye dışında tanıya yardımcı olabilecek bir takım spesifik ve non-spesifik testler de mevcuttur. Tedaviye gelecek olursak, üriner inkontinans tedavisi, inkontinans tipi ve şiddetine bağlıdır. Çok çeşitli medikal ve cerrahi tedaviler mevcut olup tedavi hastaya özel seçilmelidir.Bir çok hastamızda, ilk basamakta, fiziksel ve davranışsal terapiler tercih edilir. Sonraki basamaklarda, ağır anatomik problem saptanan hastalarda ve şiddetli inkontinansta cerrahi ve kombine tedaviler tercih edilebilmektedir. Farmakolojik ilaç tedavilerini biz sıklıkla davranışsal ve fiziksel tedavilerle kombine ederek kullanıyoruz. Örneğin genelde ilk antikolinerjikleri sıklıkla urge inkontinans tedavisi, hiperaktif mesane sendromu ve mix tip inkontinansda kullanıyoruz. Lokal östrojenli kremler ve tabletleri genital bölge ve idrar yollarında hücre yenilenmesi ve doku beslenmesini arttırmak amacı ile tedavide sınırlı bir etkisi de olsa kullanabiliyoruz. Yine bazı antidepresanları stres, urge ve üriner inkontinansta, ayrıca enurezis noktürna dediğimiz çocuklarda gece idrar kaçırma durumlarında kullanılmaktayız.
Son olarak ne eklemek istersiniz ?
Üriner inkontinans, her zaman önlenebilir bir hastalık değildir ancak bazı yaşam tarzı düzenlemeleri ile risk azaltılabilmekte. Sağlıklı kilo kontrolü, sigaranın bırakılması, kegel egzersizleri, mesane uyarıcılardan kaçınmak, lifli gıda tüketimi, egzersiz ve düzenli spor üriner inkontinans gelişim riskini azaltan en önemli faktörlerdir.
